Dzień dobry, w dzisiejszym wpisie, w związku z Państwa zainteresowaniem w tym temacie, przedstawimy pokrótce różnice pomiędzy tymi dwoma typami umów. Krótkie i mamy nadzieję czytelne porównanie, przedstawimy poniżej:
PRZEDMIOT
Przedmiotem umowy darowizny mogą być w zasadzie wszystkie rzeczy i prawa majątkowe, których zbywania przepisy nie zabraniają. Są to np. nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawa do lokali/domów jednorodzinnych, ruchomości (np. samochód, ciągnik rolniczy), środki pieniężne, udziały/akcje lub prawa Wspólników w spółkach, czy np. wierzytelności – w tym wierzytelności wynikające np. z bezumownego korzystania z gruntu przez przedsiębiorcę przesyłowego np. dostawcę gazu, prądu, CO.
Przedmiotem umowy o dożywocie mogą być wyłącznie – nieruchomość oraz prawo użytkowania wieczystego.
Przekazanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w zamian za opiekę nie stanowi umowy o dożywocie.
FORMA UMOWY
W przypadku darowizny nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczych praw, a także rzeczy i praw, których nie można fizycznie przekazać – wymagana jest wizyta o notariusza i sporządzenie aktu notarialnego. Darowizny
praw spółkowych i wierzytelności w praktyce można dokonać w formie z podpisem notarialnie poświadczonym.
W pozostałych przypadkach wystarczy wydanie – przekazanie przedmiotów np. zegarka, biżuterii. Przy czym darowizna samochodu jak Państwo wiecie musi zostać zawarta w formie pisemnej
Umowa o dożywocie – zawsze forma aktu notarialnego.
CO W ZAMIAN?
Darowizna – Dobre słowo i miejmy nadzieję dożywotnia wdzięczność ?
Oczywiście osobom, darującym dom lub lokal, w którym mieszkają proponujemy ustanowienie nieodpłatnej i dożywotniej służebności mieszkania.
Umowa o dożywocie – Jeżeli Strony inaczej się nie umówią – otrzymujący przedmiot umowy zobowiązują się do: przyjęcia jako domowników, a także opieki i dostarczania dożywotnikom np. światła, wody, prądu, ogrzewania, ubrania, jedzenia, leków, zapewnienia odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie, a także sprawienia pogrzebu odpowiadającego zwyczajom miejscowym.
MOŻLIWOŚĆ ODWOŁANIA
Umowa Darowizny:
Pamiętajmy, że to czynność jednostronna – odwołuje ten który dawał.
Możliwe w następujących przypadkach:
– darowizna nie została wykonana a stan majątkowy Darczyńcy uległ zmianie (pogorszeniu), w istotnym stopniu,
– w przypadku kiedy darowizna została wykonana może być odwołana w przypadku rażącej niewdzięczności Obdarowanego.
Jeżeli po wykonaniu darowizny Darczyńca popadnie w niedostatek – może żądać od Obdarowanego w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać Darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.
Umowa o dożywocie – nie podlega odwołaniu (czynności jednostronnej), lecz Jeżeli pomiędzy dożywotnikiem (osobą, która oddała przedmiot umowy i ma otrzymać dożywotnią opiekę) a osobą którą coś otrzymała i jest zobowiązania do opieki wytworzą się stosunki, które będą uniemożliwiały ich
KWESTIA ZACHOWKU
Zachęcamy do lektury wpisów o zachowku.
Nie mniej jednak w wielkim uproszczeniu – jeżeli spadkobiercy, którzy dziedziczyliby z ustawy (niezależnie od tego, czy był testament, czy nie) – w spadku nie otrzymają tyle ile im gwarantuje ustawa (zachowek) – mogą od obdarowanego (tak jak i od spadkobierców) żądać zapłaty/uzupełnienia zachowku.
W przypadku umowy o dożywocie jako niemającej charakteru nieodpłatnego (jeżeli jest w prawidłowy sposób wykonywania) – zgodnie z obowiązującymi w chwili obecnej przepisami – takie ryzyko nie powinno wystąpić.
Na sam koniec – to co również Państwa interesuje – koszty obu umów, w rozbiciu na poszczególne ich grupy, jak również informacja – do jakiego majątku trafią (co w szczególności może interesować małżonków). Proszę pamiętać, że poniższe zestawienie dotyczy w szczególności czynności notarialnych, więc jeżeli samodzielnie będziecie Państwo chcieli dokonać darowizny np. środków pieniężnych, darowizny te zgodnie z obowiązującymi przepisami – należy samodzielnie zgłosić do właściwego Urzędu Skarbowego.
PODATKI
W przypadku umowy darowizny – mogą, ale nie muszą wystąpić. Wszystko zależy od tego do jakiej grupy podatkowej należą Strony, czyli Ci którzy darują (Darczyńcy) – w stosunku do tych którzy coś otrzymują (Obdarowani)
„Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki itd.), wstępnych (rodziców, dziadków itd.), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę”. Gdy w umowie darowizny nieruchomości ustanowimy dla Darczyńców nieodpłatną i dożywotnią służebność mieszkania (zawsze proponujemy ten wariant, jeżeli nie posiadają oni innej nieruchomości o charakterze mieszkalnym) – to czy wystąpi, czy nie wystąpi podatek, a jeżeli wystąpi to w jakiej wystąpi wysokości – zależy także od powyższych kwestii – stopnia pokrewieństwa/powinowactwa – czyli określenia grupy podatkowej.
Przy umowie o dożywocie podatek zawsze wystąpi! Notariusz pobiera podatek w wysokości 2% wartości rynkowej nieruchomości, czy prawa użytkowania wieczystego.
W przypadku dożywocia, które obejmuje służebność mieszkania na rzecz Dożywotników – dodatkowego podatku, jeżeli nie są to najbliższe osoby z kręgu osób wymienionych w tabeli po lewej – nie pobieramy.
KOSZTY NOTARIALNE
Różnią się jedynie w przypadku, gdy przedmiotem darowizny jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub jeżeli lokal stanowiący odrębną nieruchomość jest przedmiotem darowizny w I grupie podatkowej, tj. zostanie dokonana w kręgu następujących osób: „małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów” – wtedy umowa darowizny jest bardziej korzystna jeżeli chodzi o koszty notarialne. Koszt notarialny obliczony jest na podstawie określonej przez Strony wartości tego co jest ich przedmiotem.
OPŁATY SĄDOWE
Koszt wpisu szeroko rozumianej „własności” jednej/dwóch osób (w tym małżonków) to opłata sądowa w wysokości 200,00 zł. W przypadku, gdy osób wpisanych jako współwłaściciele ma być więcej – odpowiedni ułamek (procent) mnożymy razy 200,00 zł – przy czym opłaty sądowe za poszczególne udziały nie mogą być mniejsze niż 100,00 zł. Tak samo proporcjonalnie liczymy opłatę sądową, gdy przedmiotem umów jest udział w nieruchomości.
Jeżeli dla Darczyńców nieruchomości ustanowimy służebność mieszkania o której mowa wyżej – Notariusz musi pobrać i przesłać do sądu wieczystoksięgowego – opłatę sądową w kwocie 200,00 zł
W umowie dożywocia należy każdorazowo doliczyć opłatę sądową za wpis prawa dożywocia – tj. 150,00 zł, przy czym jeżeli „dożywocie” będzie obejmowało także nieodpłatną i dożywotnią służebność mieszkania – to nie powiększy nam ona już opłaty.
MAJĄTEK
Jeżeli obdarowany pozostaje w związku małżeńskim -darowizna trafia do jego majątku osobistego! Chyba, że Darczyńcy wyraźnie stwierdzą inaczej – np. w przypadku aktu notarialnego wyraźnie oświadczą, że darują coś obojgu małżonkom.
Jeżeli osoba, która ma otrzymać nieruchomość/prawo użytkowania wieczystego pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje wspólność ustawowa i tak naprawdę utrzymywać ma Dożywotników ze środków pochodzących z majątku wspólnego (pamiętajmy, że wynagrodzenie za pracę, czy dochody z prowadzonej działalności gospodarczej, za wyjątkiem profitów przewidzianych w ustawie – to majątek wspólny małżonków) – nawet gdyby chciała nabyć przedmiot umowy sama, to tak naprawdę przedmiot ten wszedłby do majątku wspólnego małżonków.
Co oznacza w praktyce, że w większości przypadków, jeżeli małżonkowie nie posiadają rozdzielności majątkowej, powinni oboje nabyć przedmiot umowy, tym samym oboje przekazywać środki na utrzymanie Dożywotników.
Każdorazowo warto porozmawiać z Notariuszem o stanie faktycznym, rodzinnym, skutkach jakie zamierzacie Państwo osiągnąć. Chętnie pomożemy znaleźć najlepsze rozwiązanie.
Zapraszamy do kontaktu i spotkania w Kancelarii, przy czym jeżeli to możliwe – to ze względu na sytuację – po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.
Pozdrawiamy! ?
Zespół Kancelarii